เงินประกัน...กับการทำงาน

เรียน      คุณหมอความ

                สมมตินะครับ…สมมติ….สมมติว่าพลับประกอบธุรกิจทางด้านสิ่งทอ  และมีสาวโรงงานหนุ่มโรงงาน  รวมถึงทีมงานด้านการตลาดและอื่น ๆ  อีกมากมาย  ซึ่งก่อให้เกิดความวุ่นวาย  สับสน  ในการบริหารเป็นอย่างมาก  เพื่อป้องกัน  ความเสียหายจากการละทิ้งหน้าที่…พลับจึงให้บริษัทของพลับคือ  บริษัท  สมมตินะครับ  จำกัด  เรียกเก็บเงินค้ำประกันการทำงานจากพนักงานทุกคน ๆ ละ  10,000  บาท  หากใครมีเงินจ่ายบริษัทจะเก็บรักษาเงินไว้ในตู้เซฟเป็นอย่างดี  แต่หากใครไม่มีเงิน  น้องพลับ…ใจดีให้ผ่อนชำระโดยไม่ติดดอกเบี้ย  10  งวด ๆ  ละ  1,000  บาท  โดยการหักจากเงินเดือนทุก  ๆ เดือนจนครบ   กรณีพนักงานลาออกโดยบอกให้พลับรู้ล่วงหน้าตามที่กฎหมายกำหนด  พลับจะคืนเงินให้ทุกบาท  แต่หากผิดกติกาน้องพลับจะยึดเงินประกันไว้  ที่นี้น้องพลับได้ยินพนักงานนินทากันว่าไม่ยุติธรรมและม่ถูกต้องตามกฎมหาย  เลยทำให้น้องพลับไขว้เขว  ซึ่งคุณแม่…ขอร้องให้มาสอบถามจากคุณหมอความ  ให้ช่วยไขความกระจ่างให้ด้วย….(ขอให้ตอบตามความจริง…..ห้ามสมมติ)

น้องพลับ…..

ตอบคำถามน้องพลับ

ประเด็นที่  1

                การเรียกเก็บเงินประกันเพื่อประกันการทำงานของลูกจ้างหรือประกันความเสียหายในการทำงานของลูกจ้าง  ที่เป็นหนุ่มสาวโรงงาน  รวมทั้งพนักงานด้านการตลาด (เซลล์ - ขายอย่างเดียวไม่มีหน้าที่ซื้อ)  นั้น  นายจ้างไม่มีสิทธิที่จะเรียกเก็บเงินประกันและจะหักจากเงินเดือนหรือค่าจ้างของลูกจ้างในกรณีที่ลูกจ้างไม่มีเงินมีก้อนมาประกันก็ไม่ได้  เพราะว่าหนุ่มสาวโรงงานและพนักงานด้านการตลาดเหล่านั้น  ไม่ได้ทำงานมีหน้าที่ลักษณหรือสภาพของงานที่ลูกจ้างจะต้องรับผิดชอบเกี่ยวกับการเงินหรือทรัพย์สินของนายจ้าง  โดยมีทางเลี่ยงที่จะประกันความเสียหายของนายจ้างที่อาจเกิดขึ้นจากการกระทำของลูกจ้างได้  นายจ้างสามารถเรียกให้ลูกจ้างจัดหาบุคคลภายนอกมาค้ำประกันการทำงานของลูกจ้างได้  แต่จะเรียกเป็นเงินค้ำประกันไม่ได้  หากมีการตกลงกันนอกเหนือจากที่กล่าวมานี้  แม้ว่าลูกจ้างจะยินยอมตกลงด้วยนิติกรรมสัญญานั้นเป็นโมฆะขัดต่อความสงบเรียบร้อยและศีลธรรมอันดีของประชาชน

ประเด็นที่ 2   หลักและวิธีการเรียกเก็บเงินประกันการทำงานของลูกจ้าง

2.1 ลูกจ้างจะต้องทำงานเกี่ยวกับการเงินหรือทรัพย์สินของนายจ้าง ซึ่งจะเรียกเก็บเงินประกันได้กับลูกจ้างที่ทำงานดังต่อไปนี้

(1) งานสมุห์บัญชี

(2) งานพนักงานเก็บและ/หรือจ่ายเงิน

(3) งานเฝ้าหรือดูแลสถานที่หรือทรัพย์สินของนายจ้างหรือที่อยู่ในความรับผิดชอบของนายจ้าง

(4) งานติดตามหรือเร่งรัดหนี้สิน

(5) งานควบคุมหรือรับผิดชอบยานพาหนะ

(6) งานที่มีหน้าที่รับผิดชอบในการซื้อการขาย  แลกเปลี่ยน  ให้เช่าทรัพย์  ให้เช่าซื้อ  ให้กู้ยืม  รับฝากทรัพย์  รับจำนอง  รับจำนำ   เก็บของในคลังสินค้า  รับประกันภัย  รับโอนหรือรับจัดส่สินค้า  หรือการธนาคาร  ทั้งนี้เฉพาะลูกจ้างซึ่งเป็นผู้ควบคุมเงินหรือทรัพย์สินเพื่อการที่ว่านั้น

2.2 นายจ้างเรียกรับเงินประกันตามข้อ  1.2.1  จำนวนเงินที่เรียกหรือรับได้จะต้องไม่เกินหกสิบเท่าของอัตราค่าจ้างรายวันโดยเฉลี่ยที่ลูกจ้างได้รับอยู่ในวันที่นายจ้างได้รับเงินประกัน

2.3 ในกรณีที่เงินประกันที่นายจ้างรับตาม 1.2.2  ลดลง  เนื่องจากนำไปชดใช้ค่าเสียหายให้แก่นายจ้างตามเงื่อนไขของการเรียกรับเงินประกัน หรือตามข้อตกลงหรือได้รับความยินยอมจากลูกจ้างแล้ว  นายจ้างจะเรียกหรือรับเงินประกันเพิ่มได้  ไม่เกินจำนวนเงินตามข้อ 1.2.2  เท่านั้น

2.4 ให้นายจ้างนำเงินประกันไปฝากไว้กับธนาคารพาณิชย์  หรือสถาบันการเงินอื่น  โดยจัดให้มีบัญชีเงินฝากของ      ลูกจ้างแต่ละคน  และให้แจ้งชื่อธนาคารพาณิชย์หรือสถาบันการเงินอื่น  ชื่อบัญชีและเลขที่บัญชีให้ลูกจ้างทราบเป็นหนังสือภายใน 7 วันนับแต่วันที่รับเงินประกัน ทั้งนี้นายจ้างจะเก็บรักษาเงินประกันโดยวิธีอื่นนำไปจัดหาผลประโยชน์อื่นใดนอกจากที่กำหนดไว้นี้มิได้

สรุปแล้วจึงขอตอบน้องพลับว่า  น้องพลับไม่มีสิทธิเรียกเก็บเงินประกันการทำงานกับลูกจ้างหนุ่มสาวโรงงานทั้งทีมงานด้านการตลาด คงทำได้แต่เพียงเรียกให้ลูกจ้างนำบุคคลมาค้ำประกันได้เท่านั้น  เว้นแต่ว่าเป็นหนุ่มสาวโรงงานลูกจ้างหรือฝ่ายการตลาดที่จะต้องทำงานเกี่ยวกับ

การเงินหรือทรัพย์สินของนายจ้างตามข้อ 1.2.1  จึงจะเรียกรับได้  แต่การเรียกรับเงินประกันโดยหักจากเงินเดือนหรือค่าจ้างของลูกจ้างก็ทำไม่ได้เช่นกัน  หรือหากแม้ว่าลูกจ้างจะตกลงยินยอมให้นายจ้างหักได้  และนายจ้างจะคืนให้เมื่อลูกจจ้างลาออกโดยบอกกล่าวล่วงหน้าตามกฎมหายแล้วก็ตาม  ก็เป็นข้อตกลงหรือนิติกรรมสัญญาที่เป็นโมฆะขัดต่อความสงบเรียบร้อยและศีลธรรมอันดีของประชาชน  กระทำไม่ได้

แต่ถ้าหากว่าลูกจ้างหนุ่มสาวโรงงาน  รวมทั้งทีมงานด้านการตลาดที่จะต้องทำงานเกี่ยวกับเงินหรือทรัพย์ของนายจ้างตามข้อ 1.2.1  ได้เงินประกันมามอบให้แก่น้องพลับในการเข้าทำงานดังกล่าว  ถ้าลูกจ้างตามที่กล่าวมาทำให้เกิดความเสียหายแก่น้องพลับที่เป็นนายจ้าง  น้องพลับก็มีสิทธิที่จะนำเงินประกันนั้นมาชดใช้ค่าเสียหายได้เท่าที่ตนเองเสียหายไป

สำหรับการเก็บรักษาเงินประกันนั้น  น้องพลับจะนำไปเก็บไว้ที่ตู้เซฟของน้องพลับหรือที่บ้านน้องพลับหรือที่อื่นก็ไม่ได้  และจะนำไปจัดหาผลประโยชน์อื่นก็ไม่ได้เช่นกัน  น้องพลับจะต้องนำเงินประกันนั้นไปฝากไว้ธนาคารหรือสถาบันการเงิน  โดยแยกบัญชีเงินฝากของลูกจ้างแต่ละคน  รวมทั้งต้องแจ้งชื่อธนาคารฯ  หรือสถาบันการเงินที่นำไปฝากไว้นั้น  รวมทั้งชื่อบัญชี  และเลขที่บัญชีให้แก่ลูกจ้างทราบเป็นหนังสือภายใน 7  วัน นับแต่วันที่รับเงินประกัน

หากน้องพลับไม่ทำตามที่กล่าวมาข้างต้น  ลูกจ้างไปร้องเรียนกเงินประกันคืนในกรณีที่ลูกจ้างออกจากงานโดยไม่มีความเสียหายแก่นายจ้างอย่างชัดเจนต่อพนักงานตรวจแรงงานในพื้นที่เขตที่จ้างงาน  พนักงานตรวจแรงงานก็จะรวบรวมไต่สวนข้อเท็จจริงทั้งฝ่ายนายจ้างและลูกจ้าง  แล้วใช้ดุลพินิจสั่งให้จ่ายหรือไม่จ่าย  ในกรณีที่สั่งให้จ่าย  นายจ้างจะต้องจ่ายตามคำสั่งของพนักงานตรวจแรงงานจะภายในกี่วันก็เป็นไปตามนั้น  อาจจะเป็นภายใน  15  วันนับแต่วันที่ทราบคำสั่ง  หากไม่จ่ายนายจ้างจะต้องนำคดีขึ้นสู่ศาลโดยต้องวางเงินประกันที่เจ้าพนักงานตรวจแรงงานที่ส่งให้จ่ายต่อศาลแรงงาน และถ้าหากว่าลูกจ้างหรือเจ้าพนักงานตรวจสอบแรงงานไปแจ้งความดำเนินคดีในข้อหาที่ขัดคำสั่งเจ้าพนักงานตรวจแรงงานต่อพนักงานสอบสวน  นายจ้างจะต้องได้รับหมายเรียกจากพนักงานสอบสวนไปให้การและรับทราบข้อกล่าวหาและโดยข้อกล่าวหานั้นโทษปรับไม่เกิน 20,000  บาท  นายจ้างจะต้องจะเสียเสียค่าปรับกับบุคลดังนี้

1. อธิบดีกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงานหรือผู้ซึ่งอธิบดีกรมมอบหมายสำหรับความผิดที่เกิดขึ้นในกรุงเทพมหานคร

2. ผู้ว่าราชการจังหวัดหรือผู้ซื้อว่าราชการจังหวัดมอบหมาย  สำหรับความผิดที่เกิดขึ้นในจังหวัดอื่น

ทั้งนี้นายจ้างที่ถูกคำสั่งให้เปรียบเทียบปรับได้นำเงินตามจำนวนที่เปรียบเทียบปรับมาชำระให้บุคคลดังกล่าวข้างต้นภายใน  30  วัน  นับแต่วันที่ไม่ปฏิบัติตามคำสั่งของเจ้าพนักงานตรวจแรงงานก็ให้ถือว่าคดีอาญาเป็นอันเลิกกันตามประมวลกฎมหายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา37(1) + มาตรา39(3)แต่ถ้าหากพ้นกำหนดระยะเวลา30วันที่กล่าวมานั้นนายจ้างไม่ปฏิบัติตามพนักงานสอบสวนก็จะทำการส่งให้พนักงานอัยการยื่นฟ้องให้ศาลพิจารณาลงโทษปรับตามพระราชบัญญัติคุ้มครองแรงงาน พ.ศ.2541มาตรา139(3) และมาตรา146และจำคุกหรือกักขังแทนค่าปรับตามประมวลกฎหมายอาญา  มาตรา24 + มาตรา29 +มาตรา30และเป็นไปตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา

สรุปแล้วทั้งหมดที่กล่าวมาข้างต้นย่อมเป็นไปตามพระราชบัญญัติคุ้มครองแรงงาน  พ.ศ.2541มาตรา6 + มาตรา10 + มาตรา139(3) + มาตรา146และประกาศกระทรวงแรงงานและสวัสดิการสังคม  เรื่องหลักเกณฑ์และวิธีการเรียกหรือรับเงินประกันการทำงานหรือเงินประกันความเสียหายในการทำงานของลูกจ้างประกาศ ณ วนที่19สิงหาคม พ.ศ.2541โดยนายไตรรงค์ สุวรรณคีรี รัฐมนตรีกระทรวงแรงงานและสวัสดิการสังคม